Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

venti fremunt O

  • 1 fremo

    uī, (itum), ere
    1) шуметь ( venti fremunt O); трещать ( tota domus fremit Pt); бушевать ( mare fremit VF)
    2) реветь, рычать ( leo fremit V); жужжать ( apes fremunt V); ржать, фыркать ( equus fremit V); выть ( lupus fremit V)
    3) оглашаться криками (Lydia fremit O; bello fremens Italia V); громко ликовать ( cuncti simul ore fremebant V); роптать (fremunt omnibus locis L); шумно негодовать (f. adversus injuriam L); шумно требовать (f. arma V; aliquem praevaricatum C)

    Латинско-русский словарь > fremo

  • 2 fremo

    fremo, ĕre, fremŭi, fremitum - intr. - [st2]1 [-] faire du bruit, résonner, retentir. [st2]2 [-] gronder, rugir, hurler, frémir, faire des acclamations. [st2]3 [-] frémir d'indignation, murmurer, protester. [st2]4 [-] crier, dire. [st2]5 - tr. - dire, appeler, crier à; qqf. refuser, s'indigner de.    - venti fremunt, Ov. Tr. 1, 2, 25: les vents sifflent.    - magno clamore fremebant, Virg. En. 6.175: ils remplissaient l'air de leurs gémissements.    - fremant omnes licet, dicam quod sentio, Cic. de Or. 1, 44, 195: malgré tous les murmures, je dirai ce que je pense.    - consulatum sibi ereptum fremit, Cic. Att. 2, 7, 3: il s'indigne qu'on lui fasse manquer le consulat.    - fremere arma, Virg.: crier aux armes; courir aux armes.    - unoque omnes eadem ore fremebant, Virg. En. 11: et tous faisaient entendre les mêmes acclamations.
    * * *
    fremo, ĕre, fremŭi, fremitum - intr. - [st2]1 [-] faire du bruit, résonner, retentir. [st2]2 [-] gronder, rugir, hurler, frémir, faire des acclamations. [st2]3 [-] frémir d'indignation, murmurer, protester. [st2]4 [-] crier, dire. [st2]5 - tr. - dire, appeler, crier à; qqf. refuser, s'indigner de.    - venti fremunt, Ov. Tr. 1, 2, 25: les vents sifflent.    - magno clamore fremebant, Virg. En. 6.175: ils remplissaient l'air de leurs gémissements.    - fremant omnes licet, dicam quod sentio, Cic. de Or. 1, 44, 195: malgré tous les murmures, je dirai ce que je pense.    - consulatum sibi ereptum fremit, Cic. Att. 2, 7, 3: il s'indigne qu'on lui fasse manquer le consulat.    - fremere arma, Virg.: crier aux armes; courir aux armes.    - unoque omnes eadem ore fremebant, Virg. En. 11: et tous faisaient entendre les mêmes acclamations.
    * * *
        Fremo, fremis, fremui, fremitum, pen. corr. fremere. Virg. Faire un bruit comme fait un lion affamé, Bruire, Braismer, Fremir.
    \
        Non fremit in infantes leo, nisi magno fame. Plinius. Il ne rugit et ne braisme point.

    Dictionarium latinogallicum > fremo

  • 3 Шуметь

    - tumultuari; stridere (mare stridet); strepere (aequor remis strepit; clamoribus strepere); strepitare (strepitantia arma); crepere; crepitare; fremere (venti fremunt); furere; murmurare; immurmurare; insonare; spirare; susurrare; insonare; consonare; latrare;

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > Шуметь

  • 4 fremo

    fremo, fremuī, fremitum, ere (griech. βρέμω, ich brause, ahd. brëmam, nhd. brumme, ahd. brëmo = nhd. Bremse), ein dumpfes Getöse machen, brummen, summen, dumpf brüllen, -brausen, -rauschen, schnauben, schwirren, I) intr.: a) v. Tieren u. lebl. Subjj.: fremit equus, leo, lupus, Verg.: leo in viros potius quam in feminas fremit, brüllt an, Plin. (vgl. leonum est fremere vel rugire, Sall. fr.): fremit equus, Verg.: fremunt venti, Ov.: fremunt ripae, rauschen, Verg.: v. Abstr., in Ausonia arena terror fremit (brummt, poet. v. Löwen, der die Leute in Schrecken setzt), Mart. – b) v. Menschen = murmeln, sich murmelnd äußern, simul ore fremebant, murmelten beifällig, erhoben ein Beifallsgemurmel, Verg.: laetitiā fremunt, erhoben ein freudiges Gemurmel, Verg.: omnes magno circum ore fremebant, wehklagten laut, Verg.: dira fremens, grimmig die Stimme erhebend, Verg.: acerba fremens, knirschend vor Schmerz, Verg.: adversus iniuriam decreti fremere, seinen Unwillen äußern, Liv.: Volscos Aequosque fremere ob communitam Verruginem, daß V. u. Äqu. unwillig seien wegen usw., Liv.: u. so patres non pro communicatis sed pro amissis honoribus fremere, Liv.: v. der Fama, illa fremens habitat sub nubibus imis, Val. Flacc.: rumor de tibicine fremit in theatro, das Gerücht murmelt, es geht ein dumpfes Gerede über usw., Phaedr. – II) tr.: 1) hermurmeln, murmelnd ertönen-, hören-, vernehmen lassen, im geheimen vor sich od. unter sich äußern, hymenaeum fremunt aequales, Pacuv. fr.: uno omnes eadem ore fremebant, Verg. – m. Acc. u. Infin., falsas esse et a scriba vitiatas (litteras) fremebant, Liv.: adesse legiones gaudio alacres fremunt, Liv. – 2) über etw. murren, unwirsch sein, in Unwillen ausbrechen, seinen Unwillen äußern, etw. unwillig vernehmen lassen, heftig (laut) äußern od. erklären, hoc frementes Galli, Hor.: haec fremunt plebes, Liv.: quae ipsi inter se fremere occulti soliti erant, Liv. – m. Acc. u. Infin., iam vero Arrius consulatum sibi ereptum fremit, Cic.: quem fremunt omnes praevaricatum (esse), den der allgemeine Unwille der unredlichen Prozeßführung bezichtigt, Cic.: iam militibus castra urbemque se oppugnaturos frementibus, Liv.: M. Bruti epistulae frementes fibulas tribunicias ex auro geri, Plin. 33, 39. – 3) murrend sich gegen etwas auflehnen, imperia, Cass. b. Serv. Verg. Aen. 1, 56 (60). – 4) lärmend od. tobend-, laut verlangen, auf etw. bestehen, arma, Verg. Aen. 7, 460 u. 11, 453: bellum, Acc. tr. 488. – m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 8, 13, 1: m. folg. ne u. Konj., Tac. ann. 3, 45.

    lateinisch-deutsches > fremo

  • 5 fremo

    fremo, fremuī, fremitum, ere (griech. βρέμω, ich brause, ahd. brëmam, nhd. brumme, ahd. brëmo = nhd. Bremse), ein dumpfes Getöse machen, brummen, summen, dumpf brüllen, -brausen, -rauschen, schnauben, schwirren, I) intr.: a) v. Tieren u. lebl. Subjj.: fremit equus, leo, lupus, Verg.: leo in viros potius quam in feminas fremit, brüllt an, Plin. (vgl. leonum est fremere vel rugire, Sall. fr.): fremit equus, Verg.: fremunt venti, Ov.: fremunt ripae, rauschen, Verg.: v. Abstr., in Ausonia arena terror fremit (brummt, poet. v. Löwen, der die Leute in Schrecken setzt), Mart. – b) v. Menschen = murmeln, sich murmelnd äußern, simul ore fremebant, murmelten beifällig, erhoben ein Beifallsgemurmel, Verg.: laetitiā fremunt, erhoben ein freudiges Gemurmel, Verg.: omnes magno circum ore fremebant, wehklagten laut, Verg.: dira fremens, grimmig die Stimme erhebend, Verg.: acerba fremens, knirschend vor Schmerz, Verg.: adversus iniuriam decreti fremere, seinen Unwillen äußern, Liv.: Volscos Aequosque fremere ob communitam Verruginem, daß V. u. Äqu. unwillig seien wegen usw., Liv.: u. so patres non pro communicatis sed pro amissis honoribus fremere, Liv.: v. der Fama, illa fremens habitat sub nubibus imis, Val. Flacc.: rumor de tibicine fremit in theatro, das Gerücht murmelt, es geht ein dumpfes Gerede über
    ————
    usw., Phaedr. – II) tr.: 1) hermurmeln, murmelnd ertönen-, hören-, vernehmen lassen, im geheimen vor sich od. unter sich äußern, hymenaeum fremunt aequales, Pacuv. fr.: uno omnes eadem ore fremebant, Verg. – m. Acc. u. Infin., falsas esse et a scriba vitiatas (litteras) fremebant, Liv.: adesse legiones gaudio alacres fremunt, Liv. – 2) über etw. murren, unwirsch sein, in Unwillen ausbrechen, seinen Unwillen äußern, etw. unwillig vernehmen lassen, heftig (laut) äußern od. erklären, hoc frementes Galli, Hor.: haec fremunt plebes, Liv.: quae ipsi inter se fremere occulti soliti erant, Liv. – m. Acc. u. Infin., iam vero Arrius consulatum sibi ereptum fremit, Cic.: quem fremunt omnes praevaricatum (esse), den der allgemeine Unwille der unredlichen Prozeßführung bezichtigt, Cic.: iam militibus castra urbemque se oppugnaturos frementibus, Liv.: M. Bruti epistulae frementes fibulas tribunicias ex auro geri, Plin. 33, 39. – 3) murrend sich gegen etwas auflehnen, imperia, Cass. b. Serv. Verg. Aen. 1, 56 (60). – 4) lärmend od. tobend-, laut verlangen, auf etw. bestehen, arma, Verg. Aen. 7, 460 u. 11, 453: bellum, Acc. tr. 488. – m. folg. Acc. u. Infin., Liv. 8, 13, 1: m. folg. ne u. Konj., Tac. ann. 3, 45.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fremo

  • 6 fremo

    frĕmo, ŭi, ĭtum, 3, v. n. and a. [cf. bremô, bromos, brontê].
    1.
    Neutr., to make a low roaring, to roar, resound, to growl, murmur, rage, snort, howl (class.;

    syn.: frendo, strideo, strepo, crepo): (ventus ibi) Speluncas inter magnas fremit ante tumultu,

    Lucr. 6, 581; cf. Verg. A. 1, 56:

    venti immani turbine,

    Ov. Tr. 1, 2, 25:

    mare,

    Val. Fl. 2, 646; cf.:

    Ister tumidā aquā,

    id. 6, 329:

    montes undaeque,

    Stat. Th. 12, 654:

    saxa concita murali tormento,

    whiz, Verg. A. 12, 922:

    viae laetitiā ludisque plausuque,

    resound, id. ib. 9, 717:

    agri festis ululatibus,

    Ov. M. 3, 528:

    irritata canum cum primum immane Molossūm Mollia ricta fremunt,

    Lucr. 5, 1064:

    leo ore cruento,

    Verg. A. 9, 341; Plin. 8, 16, 19, § 48; cf. Varr. L. L. 7, § 104 Müll.:

    equus,

    neighs, Verg. A. 11, 496; 599; Hor. C. 4, 14, 23; id. Epod. 9, 17:

    lupus ad caulas,

    Verg. A. 9, 60:

    tigres,

    Val. Fl. 2, 260:

    fremant omnes licet, dicam quod sentio,

    to mutter, grumble, Cic. de Or. 1, 44, 195:

    cum in basilica Julia... omnia clamoribus fremerent,

    Quint. 12, 5, 6:

    omnes magno circum clamore fremebant,

    Verg. A. 6, 175:

    cunctique fremebant Caelicolae assensu vario,

    id. ib. 10, 96:

    cuncti simul ore fremebant Dardanidae,

    id. ib. 1, 559;

    5, 555: animisque fremens,

    id. ib. 12, 371; cf.:

    stabat acerba fremens Aeneas,

    id. ib. 12, 398:

    patres, erecti gaudio, fremunt,

    Liv. 6, 6, 17: rumor de tibicine Fremit in theatro, Phaedr. [p. 779] 5, 7, 21.—
    II.
    Act., to murmur, grumble, growl, rage at or after any thing, to complain loudly.
    (α).
    With acc.:

    dixerat haec unoque omnes eadem ore fremebant,

    Verg. A. 11, 132: arma amens fremit;

    arma toro tectisque requirit, Saevit amor ferri,

    id. ib. 7, 460: si plebs fremere imperia coepisset, i. e. to murmur at, Cass. ap. Serv. Verg. A. 1, 56.—
    (β).
    With an object-clause:

    jam vero Arrius consulatum sibi ereptum fremit,

    Cic. Att. 2, 7,3:

    Pedum expugnandum ac delendum senatus fremit,

    Liv. 8, 13, 1:

    praetorianus miles, non virtute se sed proditione victum fremebat,

    Tac. H. 2, 44:

    (M. Bruti) epistolae frementes, fibulas tribunicias ex auro geri,

    id. ib. 4, 35; Plin. 33, 3, 12, § 39.

    Lewis & Short latin dictionary > fremo

  • 7 indignor

    in-dignor, ātus, 1 (archaic inf. indignarier for indignari, Lucr. 3, 870), v. dep. a. [in-dignus], to consider as unworthy or improper, to be angry or displeased at, to be indignant (syn. stomachor).
    I.
    In gen. (class.).
    (α).
    With acc.:

    se ipsum, Lucr. l. l.: ea, quae indignentur adversarii, tibi quoque indigna videri,

    Cic. Inv. 1, 17, 24; Sen. Tranq. 10:

    suam vicem,

    Liv. 2, 31 fin.:

    imperia,

    Quint. 1, 3, 6:

    casum insontis amici,

    Verg. A. 2, 93 al. —
    (β).
    With quod:

    indignantes milites, quod conspectum suum hostes ferre possent,

    Caes. B. G. 7, 19, 4; Verg. A. 5, 651.—
    (γ).
    With si: nos homunculi indignamur, si quis nostrum interiit, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 4; so Curt. 6, 5, 5.—
    (δ).
    With inf. or acc. and inf.:

    cedere peritis indignantur,

    Quint. 1, 1, 8:

    vinci,

    Ov. M. 10, 604:

    regem ad causam dicendam evocari,

    Caes. B. C. 3, 108; so Sall. J. 31, 9; Quint. 10, 1, 101:

    veteri parere clienti,

    Juv. 5, 64 al. —
    (ε).
    With dat. (only post-class.):

    quique contaminationi non indignatur,

    Dig. 48, 5, 2.—
    (ζ).
    Absol.:

    utrum ridere audientes an indignari debuerint,

    Quint. 6, 3, 83; so id. 11, 3, 58; 61; 123 al.—
    B.
    Of inanim. and abstr. things:

    (venti) indignantes Circum claustra fremunt,

    Verg. A. 1, 55:

    pontem indignatus Araxes,

    disdaining to bear, id. ib. 8, 728:

    indignatum magnis stridoribus aequor,

    id. G. 2, 162.—
    * II.
    In partic., of wounds, to injure, damage:

    ne tumentia indignentur,

    Cael. Aur. Acut. 3, 3, 13.— Hence,
    A.
    indignandus, a, um, P. a., that at which one should be indignant, deserving of indignation:

    (vestis) lecto non indignanda saligno,

    Ov. M. 8, 660; Val. Fl. 1, 547.—
    B.
    indignans, antis, P. a., that cannot endure or suffer any thing, impatient, indignant (a favorite word of Ovid):

    genus indignantissimum servitutis,

    Col. 8, 17, 7:

    verbaque quaerenti satis indignantia linguae Defuerunt,

    Ov. M. 6, 584:

    pectus,

    id. F. 4, 896; cf.

    corda,

    Stat. Th. 3, 599:

    bella gerunt venti, fretaque indignantia miscent,

    Ov. M. 11, 491.— Adv.: indignanter, indignantly, with indignation (post-class.):

    mussitare,

    Arn. 3, 103:

    ferre,

    Amm. 15, 1, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > indignor

  • 8 transversum

    trans-verto, ti, sum, 3, v. a., to turn or direct across or athwart (post-class.).
    I.
    Lit.:

    ut quae defensio fuerat, eadem in accusationem transverteretur,

    should be turned, converted, App. Mag. p. 325, 33: eorum consilia hac atque illac variā cogitatione, to turn over, Firm. Math. 6, 15.—
    II.
    Transf., to turn away, avert:

    inimica,

    Arn. 7, 219:

    fortes meos,

    Tert. Praescr. 37. — Hence, transversus ( - vorsus) or trāver-sus, a, um, P. a., turned across; hence, going or lying across, athwart, crosswise; cross-, transverse, traverse (freq. and class.).
    A.
    Lit.:

    viae,

    cross-streets, Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    tramites,

    Liv. 2, 39, 3:

    limites,

    id. 22, 12, 2:

    fossa,

    Caes. B. G. 2, 8:

    fossas viis praeducit,

    id. B. C. 1, 27:

    vallum,

    id. ib. 3, 63:

    tigna,

    id. ib. 2, 9:

    transversosque volare per imbres fulmina cernis,

    Lucr. 2, 213; cf.:

    nubila portabunt venti transversa per auras,

    id. 6, 190:

    Manilium nos vidimus transverso ambulantem foro,

    across the forum, Cic. de Or. 3, 33, 133: taleae ne plus quattuor digitos transversos emineant, four fingers across, four finger-breadths, Cato ap. Plin. 17, 18, 29, § 126; cf.

    prov.: si hercle tu ex isto loco Digitum transversum aut unguem latum excesseris,

    a fingerbreadth, Plaut. Aul. 1, 1, 18; so,

    digitus,

    Cic. Ac. 2, 18, 58 (v. digitus);

    for which, also: discedere a rectā conscientiā traversum unguem,

    id. Att. 13, 20, 4:

    (versibus) incomptis allinet atrum Transverso calamo signum,

    Hor. A. P. 447:

    ut transversus mons sulcetur,

    Col. 2, 4, 10: plurimum refert, concava sint (specula), an elata;

    transversa, an obliqua,

    Plin. 33, 9, 45, § 129. —
    2.
    Neutr. as subst.: transversum, i, a cross direction or position, only with prepp. adv., crosswise, transversely, etc.:

    non prorsus, verum ex transverso cedit, quasi cancer solet,

    obliquely, sideways, Plaut. Ps. 4, 1, 45:

    e transverso vacefit locus,

    Lucr. 6, 1018:

    paeninsula ad formam gladii in transversum porrecta,

    Plin. 4, 12, 26, § 83:

    in transversum positae (arbores),

    id. 16, 42, 81, § 222:

    aratione per transversum iteratā,

    id. 18, 20, 49, § 180; so id. 37, 9, 37, § 118 (al. saepe traversa):

    collectus pluvialis aquae transversum secans,

    intersecting diagonally, Front. Limit. p. 43 Goes.; cf. poet. in plur.:

    (venti) mutati transversa fremunt,

    at right angles to their former direction, Verg. A. 5, 19; so id. E. 3, 8; Val. Fl. 2, 154; Stat. Th. 1, 348.—
    B.
    Trop.:

    transversa incurrit misera fortuna rei publicae,

    crossed, thwarted, Cic. Brut. 97, 331: cum coepit transversos agere felicitas, i. e. to lead aside or astray, Sen. Ep. 8, 3:

    transversum judicem ferre,

    Quint. 10, 1, 110; Plin. 9, 17, 31, § 67; 28, 1, 1, § 1. —
    2.
    Neutr. as subst.: transversum, i, n., only with prepp. adv.:

    ecce autem de transverso L. Caesar, ut veniam ad se, rogat,

    i. e. contrary to expectation, unexpectedly, Cic. Att. 15, 4, 5:

    ecce tibi iste de transverso, Heus, inquit, etc.,

    Auct. Her. 4, 10, 14;

    for which: quod non exspectes, ex transverso fit,

    Petr. 55:

    haec calamitas ex transverso accidit,

    Scrib. Comp. 231.—Hence, advv.
    1.
    transversē ( - vorsē), crosswise, transversely, obliquely:

    transverse describantur horae in columellā,

    Vitr. 9, 9, 7; Cels. 5, 26, 24; Veg. 2, 5, 1.—
    2.
    transversim, transversely, crosswise:

    obliquatis manibus,

    Tert. Bapt. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > transversum

  • 9 transverto

    trans-verto, ti, sum, 3, v. a., to turn or direct across or athwart (post-class.).
    I.
    Lit.:

    ut quae defensio fuerat, eadem in accusationem transverteretur,

    should be turned, converted, App. Mag. p. 325, 33: eorum consilia hac atque illac variā cogitatione, to turn over, Firm. Math. 6, 15.—
    II.
    Transf., to turn away, avert:

    inimica,

    Arn. 7, 219:

    fortes meos,

    Tert. Praescr. 37. — Hence, transversus ( - vorsus) or trāver-sus, a, um, P. a., turned across; hence, going or lying across, athwart, crosswise; cross-, transverse, traverse (freq. and class.).
    A.
    Lit.:

    viae,

    cross-streets, Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    tramites,

    Liv. 2, 39, 3:

    limites,

    id. 22, 12, 2:

    fossa,

    Caes. B. G. 2, 8:

    fossas viis praeducit,

    id. B. C. 1, 27:

    vallum,

    id. ib. 3, 63:

    tigna,

    id. ib. 2, 9:

    transversosque volare per imbres fulmina cernis,

    Lucr. 2, 213; cf.:

    nubila portabunt venti transversa per auras,

    id. 6, 190:

    Manilium nos vidimus transverso ambulantem foro,

    across the forum, Cic. de Or. 3, 33, 133: taleae ne plus quattuor digitos transversos emineant, four fingers across, four finger-breadths, Cato ap. Plin. 17, 18, 29, § 126; cf.

    prov.: si hercle tu ex isto loco Digitum transversum aut unguem latum excesseris,

    a fingerbreadth, Plaut. Aul. 1, 1, 18; so,

    digitus,

    Cic. Ac. 2, 18, 58 (v. digitus);

    for which, also: discedere a rectā conscientiā traversum unguem,

    id. Att. 13, 20, 4:

    (versibus) incomptis allinet atrum Transverso calamo signum,

    Hor. A. P. 447:

    ut transversus mons sulcetur,

    Col. 2, 4, 10: plurimum refert, concava sint (specula), an elata;

    transversa, an obliqua,

    Plin. 33, 9, 45, § 129. —
    2.
    Neutr. as subst.: transversum, i, a cross direction or position, only with prepp. adv., crosswise, transversely, etc.:

    non prorsus, verum ex transverso cedit, quasi cancer solet,

    obliquely, sideways, Plaut. Ps. 4, 1, 45:

    e transverso vacefit locus,

    Lucr. 6, 1018:

    paeninsula ad formam gladii in transversum porrecta,

    Plin. 4, 12, 26, § 83:

    in transversum positae (arbores),

    id. 16, 42, 81, § 222:

    aratione per transversum iteratā,

    id. 18, 20, 49, § 180; so id. 37, 9, 37, § 118 (al. saepe traversa):

    collectus pluvialis aquae transversum secans,

    intersecting diagonally, Front. Limit. p. 43 Goes.; cf. poet. in plur.:

    (venti) mutati transversa fremunt,

    at right angles to their former direction, Verg. A. 5, 19; so id. E. 3, 8; Val. Fl. 2, 154; Stat. Th. 1, 348.—
    B.
    Trop.:

    transversa incurrit misera fortuna rei publicae,

    crossed, thwarted, Cic. Brut. 97, 331: cum coepit transversos agere felicitas, i. e. to lead aside or astray, Sen. Ep. 8, 3:

    transversum judicem ferre,

    Quint. 10, 1, 110; Plin. 9, 17, 31, § 67; 28, 1, 1, § 1. —
    2.
    Neutr. as subst.: transversum, i, n., only with prepp. adv.:

    ecce autem de transverso L. Caesar, ut veniam ad se, rogat,

    i. e. contrary to expectation, unexpectedly, Cic. Att. 15, 4, 5:

    ecce tibi iste de transverso, Heus, inquit, etc.,

    Auct. Her. 4, 10, 14;

    for which: quod non exspectes, ex transverso fit,

    Petr. 55:

    haec calamitas ex transverso accidit,

    Scrib. Comp. 231.—Hence, advv.
    1.
    transversē ( - vorsē), crosswise, transversely, obliquely:

    transverse describantur horae in columellā,

    Vitr. 9, 9, 7; Cels. 5, 26, 24; Veg. 2, 5, 1.—
    2.
    transversim, transversely, crosswise:

    obliquatis manibus,

    Tert. Bapt. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > transverto

  • 10 transvorse

    trans-verto, ti, sum, 3, v. a., to turn or direct across or athwart (post-class.).
    I.
    Lit.:

    ut quae defensio fuerat, eadem in accusationem transverteretur,

    should be turned, converted, App. Mag. p. 325, 33: eorum consilia hac atque illac variā cogitatione, to turn over, Firm. Math. 6, 15.—
    II.
    Transf., to turn away, avert:

    inimica,

    Arn. 7, 219:

    fortes meos,

    Tert. Praescr. 37. — Hence, transversus ( - vorsus) or trāver-sus, a, um, P. a., turned across; hence, going or lying across, athwart, crosswise; cross-, transverse, traverse (freq. and class.).
    A.
    Lit.:

    viae,

    cross-streets, Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119:

    tramites,

    Liv. 2, 39, 3:

    limites,

    id. 22, 12, 2:

    fossa,

    Caes. B. G. 2, 8:

    fossas viis praeducit,

    id. B. C. 1, 27:

    vallum,

    id. ib. 3, 63:

    tigna,

    id. ib. 2, 9:

    transversosque volare per imbres fulmina cernis,

    Lucr. 2, 213; cf.:

    nubila portabunt venti transversa per auras,

    id. 6, 190:

    Manilium nos vidimus transverso ambulantem foro,

    across the forum, Cic. de Or. 3, 33, 133: taleae ne plus quattuor digitos transversos emineant, four fingers across, four finger-breadths, Cato ap. Plin. 17, 18, 29, § 126; cf.

    prov.: si hercle tu ex isto loco Digitum transversum aut unguem latum excesseris,

    a fingerbreadth, Plaut. Aul. 1, 1, 18; so,

    digitus,

    Cic. Ac. 2, 18, 58 (v. digitus);

    for which, also: discedere a rectā conscientiā traversum unguem,

    id. Att. 13, 20, 4:

    (versibus) incomptis allinet atrum Transverso calamo signum,

    Hor. A. P. 447:

    ut transversus mons sulcetur,

    Col. 2, 4, 10: plurimum refert, concava sint (specula), an elata;

    transversa, an obliqua,

    Plin. 33, 9, 45, § 129. —
    2.
    Neutr. as subst.: transversum, i, a cross direction or position, only with prepp. adv., crosswise, transversely, etc.:

    non prorsus, verum ex transverso cedit, quasi cancer solet,

    obliquely, sideways, Plaut. Ps. 4, 1, 45:

    e transverso vacefit locus,

    Lucr. 6, 1018:

    paeninsula ad formam gladii in transversum porrecta,

    Plin. 4, 12, 26, § 83:

    in transversum positae (arbores),

    id. 16, 42, 81, § 222:

    aratione per transversum iteratā,

    id. 18, 20, 49, § 180; so id. 37, 9, 37, § 118 (al. saepe traversa):

    collectus pluvialis aquae transversum secans,

    intersecting diagonally, Front. Limit. p. 43 Goes.; cf. poet. in plur.:

    (venti) mutati transversa fremunt,

    at right angles to their former direction, Verg. A. 5, 19; so id. E. 3, 8; Val. Fl. 2, 154; Stat. Th. 1, 348.—
    B.
    Trop.:

    transversa incurrit misera fortuna rei publicae,

    crossed, thwarted, Cic. Brut. 97, 331: cum coepit transversos agere felicitas, i. e. to lead aside or astray, Sen. Ep. 8, 3:

    transversum judicem ferre,

    Quint. 10, 1, 110; Plin. 9, 17, 31, § 67; 28, 1, 1, § 1. —
    2.
    Neutr. as subst.: transversum, i, n., only with prepp. adv.:

    ecce autem de transverso L. Caesar, ut veniam ad se, rogat,

    i. e. contrary to expectation, unexpectedly, Cic. Att. 15, 4, 5:

    ecce tibi iste de transverso, Heus, inquit, etc.,

    Auct. Her. 4, 10, 14;

    for which: quod non exspectes, ex transverso fit,

    Petr. 55:

    haec calamitas ex transverso accidit,

    Scrib. Comp. 231.—Hence, advv.
    1.
    transversē ( - vorsē), crosswise, transversely, obliquely:

    transverse describantur horae in columellā,

    Vitr. 9, 9, 7; Cels. 5, 26, 24; Veg. 2, 5, 1.—
    2.
    transversim, transversely, crosswise:

    obliquatis manibus,

    Tert. Bapt. 8.

    Lewis & Short latin dictionary > transvorse

  • 11 claustrum

    claustrum, ī, n. (claudo), der Verschluß, I) als Verschließendes, a) der Verschluß an Türen, Toren, Kasten usw., der Riegel, Sperriegel, Fallriegel, α) Sing., Caes. Germ. Arat. 197. Apul. met. 5, 2: claustrum evellere, Apul. met. 4, 10. – β) Plur., claves cum clostris, Cato: claves, claustra, Varr. fr., claustra et claves, ICt.: claustra ianuae, Catull.: claustra portae, Frontin.: claustra portarum, Verg., Ov. u. Liv.: arcae claustra, Claud.: claustra ferrea, Sen.: claustra laxare, Verg., relaxare, Ov., revellere, Cic., refringere, Val. Flacc., discutere, Petr.: claustra carceris convellere, Val. Max.: rumpere claustra manu, Verg.: arcae claustra remoliri, Claud.: sub signo claustrisque rei publicae positum vectigal, unter Schloß u. Riegel gelegt, Cic. – im Bilde, vitai claustra resolvere, Lucr.: obstantia claustra rumpere, Hor.: custodi claustra oris tui, Vulg. Mich. 7, 5. – b) die Sperre eines Hafens, α) Sing., die Sperrkette, claustrum obicere, Curt. 4, 5 (24), 21. – β) Plur., die Sperre = der gesperrte Eingang, ad claustra portus succedere, Curt. 4, 5 (24), 19: et eo minoris molimenti ea claustra esse, Liv. 37, 14, 6. – c) die Klappe auf einer Öffnung, quasi claustra quaedam mobilia, coniventia vicissim et resurgentia, zus. = eine Art Ventile, Gell. 17, 11, 4. – d) der Schlußnagel an einer Kriegsmaschine, claustrum reserat malleo forti perculsum, Amm. 23, 4, 6. – II) als Einschließendes, Einsperrendes, Sperrendes, a) der Verschluß, das Tor, die Mauer, Wand, die Schranken, der Damm usw., α) Sing., intra unum claustrum reservari, Eutr. 10, 1. – β) Plur., ferrea claustra, Torflügel, Mart.: Thebarum claustra, Stat.: claustra thalami, Claud.: claustra Daedalea, das Labyrinth, Sen. poët.: claustra undae, das sperrende Wasser, Sil.: Lucrino addita claustra, Verg.: venti circum claustra (Bergwände) fremunt, Verg.: suis claustris impeditos turbant, durch ihre Verschanzungen, Tac. – im Bilde, die Schranken, eminentia cuiusque operis artissimis temporum claustris circumdata, Vell.: refringere claustra pudoris et reverentiae, Plin. ep.: disiectis nequitiae quā obsidebatur claustris, Val. Max. – b) der Verschluß, als Behälter, sowohl für Menschen, der Gewahrsam, claustris poenalibus contineri, Solin. 1, 124. – als bes. für Tiere, der Behälter, Zwinger, Käfig, diu claustris retentae ferae, Liv.: domitae fractaeque claustris ferae, Plin. pan.: retibus et claustris dilatā morte tenendae ducendaeque ferae, Claud.: leo... abire domo rursusque in claustra reverti solitus, Stat.: fera bestia vincta aut clausa et claustra refringere cupiens, Liv.: ferarum modo, quae claustris aut vinculis teneantur, Liv.: raro unus aut alter de multis milibus claustra patitur, bleibt im Behälter leben, Col. – im Bilde, servitutis humana claustra perrumpere, Sen.: enotuerunt quidam tui versus et invito te claustra sua refregerunt, haben ihren Arrest gesprengt, Plin. ep. – c) der Verschluß als Örtlichkeit, die den freien Ein- u. Ausgang hindert, der Schlüssel, der Paß, claustra montium, die Bergpässe, Tac. hist. 3, 2: claustra maris, der Zugang, Schlüssel zum M., Liv. 37, 15, 1. Sil. 12, 442: u. so angusti claustra Pelori, v. der Meerenge von Sizilien, Verg. Aen. 3, 411. – d) (bes. als milit. t. t.) eine Örtl., die den Zugang zu einer andern Örtl. beschützt, bes. aber beherrscht, der Schlüssel, die Vormauer, das Bollwerk, die Grenzfestung, α) Sing., ripa Tanais, claustrum et iam perdomitorum et quot deinde adire decreverat, Curt. 7, 6 (26), 13: tunc claustrum pelagi cepit Pharon, Lucan. 10, 509: Byzantiorum civitas, claustrum Ponticum, der Schl. zum Pontus, Treb. Poll. Gallien. 6, 8. – β) Plur. (vgl. Mützell Curt. 4, 8 [33], 4. Bötticher Lexic. Tac. p. 91), claustra loci, locorum, Cic.: claustra Aegypti, Liv.: claustra Nili fluminis, Curt.: Corinthus, claustra Peloponnesi, Vell.: Elephantine ac Syene claustra olim Romani imperii, Tac.: in Alpes, id est claustra Italiae, ferebantur, Flor.: Aegyptus, claustra annonae, das Eingangstor zur Zufuhr, Tac.: quae (duae coloniae) velut claustra ad cohibendos Gallicos tumultus oppositae fuissent, Liv. – im Bilde, claustra (Bollwerk) ista nobilitatis refregissem, ut aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret, Cic. Mur. 17. – e) die einschließende Truppenmasse, die Zirkumvallationslinie, claustra contrahere, Tac. ann. 4, 49. – / vulg. clōstrum, Cato r. r. 13, 2 u. 135, 2. Sen. de ben. 7, 21, 2; vgl. Diom. 383, 3. – Nbf. clūstrum, Not. Tir. 50, 90.

    lateinisch-deutsches > claustrum

  • 12 transversus

    trānsversus (trānsvorsus, trāversus), a, um, PAdi. (v. transverto), quer gehend od. liegend, schief, schräg, Quer-, I) adi.: A) eig.: cursus (Plur.), Laber. com. fr.: fossa, Caes.: vallum, Caes.: via, Cic.: so auch trames, Liv.: itinera, Seitenwege, Liv. fr., Seitenmärsche, Flankenmärsche, Sall.: u. so proelia, Flankengefechte, Flankenangriffe, Sall.: limes, Liv. (vgl. 2. prorsus) cuniculi, Seitenminen, Liv.: transverso itinere, in querer Richtung, Liv.: transverso foro, quer über den Markt, Cic.: digitus, s. digitus: unguis, s. unguis. – B) bildl.: 1) quer, querfeldein, cuius in adulescentiam transversa incurrit misera fortuna rei publicae, quer in den Weg tretend, Cic. Brut. 331. – 2) abwärts, seitwärts, transversorum ordinum partes appellantur casus, derectorum genera, Varro LL. 10, 22: ut sit una (ratio) derecta, altera transversa, Varro LL. 10, 43. – transversum agere alqm, vom (rechten) Wege (der Tugend) abbringen, Sen.: so auch transversum auferre alqm, im Reden, Schreiben, von der Materie, Plin. – II) subst., trānsversum, ī, n., die Quere, schräge Lage, -Richtung, in transversum, in die Quere, schräg, Plin.: per transversum, quer durch, in die Quere, Plin.: ex transverso, in die Quere, schräg, cedere, Plaut.; u. bildl., de od. ex transverso (traverso), querfeldein, in die Quere = von ungefähr, wider Vermuten, unvermutet, ecce de traverso (so!) L. Caesar, ut veniam ad se, rogat, Cic.: ecce tibi iste de transverso ›heus‹, inquit, ›adulescens‹ etc., Cornif. rhet.: ecce tibi e transverso Lampsacenus Strabo, qui etc., Cic.: tunc illa velut de traverso (so!) nescio unde veniens ignota, Augustin.: quod non exspectes, ex transverso fit, Petron.: multis haec calamitas ex transverso accĭdit, Scrib. – III) adv., transversum (transvorsum) u. (Plur.) transversa, in die Quere, seitwärts, A) eig.: transversa tueri, seitwärts (scheel, neidisch) sehen, Verg.: u. so alqm transversa tueri (ansehen), Val. Flacc.: venti transversa fremunt, von der Seite, seitwärts, Verg. – B) bildl.: transvorsum trudere a recte consulendo, abziehen, Cato origg. 5, 1.

    lateinisch-deutsches > transversus

  • 13 claustrum

    claustrum, ī, n. (claudo), der Verschluß, I) als Verschließendes, a) der Verschluß an Türen, Toren, Kasten usw., der Riegel, Sperriegel, Fallriegel, α) Sing., Caes. Germ. Arat. 197. Apul. met. 5, 2: claustrum evellere, Apul. met. 4, 10. – β) Plur., claves cum clostris, Cato: claves, claustra, Varr. fr., claustra et claves, ICt.: claustra ianuae, Catull.: claustra portae, Frontin.: claustra portarum, Verg., Ov. u. Liv.: arcae claustra, Claud.: claustra ferrea, Sen.: claustra laxare, Verg., relaxare, Ov., revellere, Cic., refringere, Val. Flacc., discutere, Petr.: claustra carceris convellere, Val. Max.: rumpere claustra manu, Verg.: arcae claustra remoliri, Claud.: sub signo claustrisque rei publicae positum vectigal, unter Schloß u. Riegel gelegt, Cic. – im Bilde, vitai claustra resolvere, Lucr.: obstantia claustra rumpere, Hor.: custodi claustra oris tui, Vulg. Mich. 7, 5. – b) die Sperre eines Hafens, α) Sing., die Sperrkette, claustrum obicere, Curt. 4, 5 (24), 21. – β) Plur., die Sperre = der gesperrte Eingang, ad claustra portus succedere, Curt. 4, 5 (24), 19: et eo minoris molimenti ea claustra esse, Liv. 37, 14, 6. – c) die Klappe auf einer Öffnung, quasi claustra quaedam mobilia, coniventia vicissim et resurgentia, zus. = eine Art Ventile, Gell. 17, 11, 4. – d) der Schlußnagel an einer Kriegsmaschine, claustrum reserat malleo forti perculsum, Amm. 23, 4,
    ————
    6. – II) als Einschließendes, Einsperrendes, Sperrendes, a) der Verschluß, das Tor, die Mauer, Wand, die Schranken, der Damm usw., α) Sing., intra unum claustrum reservari, Eutr. 10, 1. – β) Plur., ferrea claustra, Torflügel, Mart.: Thebarum claustra, Stat.: claustra thalami, Claud.: claustra Daedalea, das Labyrinth, Sen. poët.: claustra undae, das sperrende Wasser, Sil.: Lucrino addita claustra, Verg.: venti circum claustra (Bergwände) fremunt, Verg.: suis claustris impeditos turbant, durch ihre Verschanzungen, Tac. – im Bilde, die Schranken, eminentia cuiusque operis artissimis temporum claustris circumdata, Vell.: refringere claustra pudoris et reverentiae, Plin. ep.: disiectis nequitiae quā obsidebatur claustris, Val. Max. – b) der Verschluß, als Behälter, sowohl für Menschen, der Gewahrsam, claustris poenalibus contineri, Solin. 1, 124. – als bes. für Tiere, der Behälter, Zwinger, Käfig, diu claustris retentae ferae, Liv.: domitae fractaeque claustris ferae, Plin. pan.: retibus et claustris dilatā morte tenendae ducendaeque ferae, Claud.: leo... abire domo rursusque in claustra reverti solitus, Stat.: fera bestia vincta aut clausa et claustra refringere cupiens, Liv.: ferarum modo, quae claustris aut vinculis teneantur, Liv.: raro unus aut alter de multis milibus claustra patitur, bleibt im Behälter leben, Col. – im Bilde, servitutis humana claustra perrumpere, Sen.: enotuerunt quidam
    ————
    tui versus et invito te claustra sua refregerunt, haben ihren Arrest gesprengt, Plin. ep. – c) der Verschluß als Örtlichkeit, die den freien Ein- u. Ausgang hindert, der Schlüssel, der Paß, claustra montium, die Bergpässe, Tac. hist. 3, 2: claustra maris, der Zugang, Schlüssel zum M., Liv. 37, 15, 1. Sil. 12, 442: u. so angusti claustra Pelori, v. der Meerenge von Sizilien, Verg. Aen. 3, 411. – d) (bes. als milit. t. t.) eine Örtl., die den Zugang zu einer andern Örtl. beschützt, bes. aber beherrscht, der Schlüssel, die Vormauer, das Bollwerk, die Grenzfestung, α) Sing., ripa Tanais, claustrum et iam perdomitorum et quot deinde adire decreverat, Curt. 7, 6 (26), 13: tunc claustrum pelagi cepit Pharon, Lucan. 10, 509: Byzantiorum civitas, claustrum Ponticum, der Schl. zum Pontus, Treb. Poll. Gallien. 6, 8. – β) Plur. (vgl. Mützell Curt. 4, 8 [33], 4. Bötticher Lexic. Tac. p. 91), claustra loci, locorum, Cic.: claustra Aegypti, Liv.: claustra Nili fluminis, Curt.: Corinthus, claustra Peloponnesi, Vell.: Elephantine ac Syene claustra olim Romani imperii, Tac.: in Alpes, id est claustra Italiae, ferebantur, Flor.: Aegyptus, claustra annonae, das Eingangstor zur Zufuhr, Tac.: quae (duae coloniae) velut claustra ad cohibendos Gallicos tumultus oppositae fuissent, Liv. – im Bilde, claustra (Bollwerk) ista nobilitatis refregissem, ut aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret, Cic.
    ————
    Mur. 17. – e) die einschließende Truppenmasse, die Zirkumvallationslinie, claustra contrahere, Tac. ann. 4, 49. – vulg. clōstrum, Cato r. r. 13, 2 u. 135, 2. Sen. de ben. 7, 21, 2; vgl. Diom. 383, 3. – Nbf. clūstrum, Not. Tir. 50, 90.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > claustrum

  • 14 transversus

    trānsversus (trānsvorsus, trāversus), a, um, PAdi. (v. transverto), quer gehend od. liegend, schief, schräg, Quer-, I) adi.: A) eig.: cursus (Plur.), Laber. com. fr.: fossa, Caes.: vallum, Caes.: via, Cic.: so auch trames, Liv.: itinera, Seitenwege, Liv. fr., Seitenmärsche, Flankenmärsche, Sall.: u. so proelia, Flankengefechte, Flankenangriffe, Sall.: limes, Liv. (vgl. 2. prorsus) cuniculi, Seitenminen, Liv.: transverso itinere, in querer Richtung, Liv.: transverso foro, quer über den Markt, Cic.: digitus, s. digitus: unguis, s. unguis. – B) bildl.: 1) quer, querfeldein, cuius in adulescentiam transversa incurrit misera fortuna rei publicae, quer in den Weg tretend, Cic. Brut. 331. – 2) abwärts, seitwärts, transversorum ordinum partes appellantur casus, derectorum genera, Varro LL. 10, 22: ut sit una (ratio) derecta, altera transversa, Varro LL. 10, 43. – transversum agere alqm, vom (rechten) Wege (der Tugend) abbringen, Sen.: so auch transversum auferre alqm, im Reden, Schreiben, von der Materie, Plin. – II) subst., trānsversum, ī, n., die Quere, schräge Lage, -Richtung, in transversum, in die Quere, schräg, Plin.: per transversum, quer durch, in die Quere, Plin.: ex transverso, in die Quere, schräg, cedere, Plaut.; u. bildl., de od. ex transverso (traverso), querfeldein, in die Quere = von ungefähr, wider Vermuten, unvermutet, ecce de
    ————
    traverso (so!) L. Caesar, ut veniam ad se, rogat, Cic.: ecce tibi iste de transverso ›heus‹, inquit, ›adulescens‹ etc., Cornif. rhet.: ecce tibi e transverso Lampsacenus Strabo, qui etc., Cic.: tunc illa velut de traverso (so!) nescio unde veniens ignota, Augustin.: quod non exspectes, ex transverso fit, Petron.: multis haec calamitas ex transverso accĭdit, Scrib. – III) adv., transversum (transvorsum) u. (Plur.) transversa, in die Quere, seitwärts, A) eig.: transversa tueri, seitwärts (scheel, neidisch) sehen, Verg.: u. so alqm transversa tueri (ansehen), Val. Flacc.: venti transversa fremunt, von der Seite, seitwärts, Verg. – B) bildl.: transvorsum trudere a recte consulendo, abziehen, Cato origg. 5, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > transversus

  • 15 fremō

        fremō uī, —, ere    [FREM-], to roar, resound, growl, murmur, rage, snort, howl: (venti) Circum claustra fremunt, V.: saxa concita murali Tormento, whiz, V.: Laetitiā ludisque viae, resound, V.: leo Ore, V.: equus, neighs, V.: fremant omnes licet, mutter: magno circum clamore, applauded, V.: animis, V.: Stabat acerba fremens Aeneas, V.: rumor de tibicine Fremit in theatro, Ph.— To murmur at, grumble because of, complain loudly of: consulatum sibi ereptum: uno omnes eadem ore fremebant, V.: alqd, L., H.— To demand angrily, cry threateningly: Arma amens fremit, V.: Pedum delendum, L.
    * * *
    fremere, fremui, fremitus V
    roar; growl; rage; murmur, clamor for

    Latin-English dictionary > fremō

  • 16 mūtō

        mūtō āvī, ātus, āre, freq.    [moveo].—Of motion, to move, move away, remove: se Non habitu mutatve loco, quit her dress or her dwelling, H.: coactus civitate mutari, be forced to leave: hinc dum muter, if I can only get away, O.: haec mutata, transplanted, V.—Of alteration, to alter, change, transform, vary, modify: sententiam paucis mutatis rebus sequi, with trifling modifications, Cs.: consilium meum: consuetudinem dicendi: testamentum: tabulas, one's will, Iu.: cum illo ut mutet fidem, T.: natura nescia mutari, incapable of change, Iu.: Mutati fremunt venti, shifted, V.: faciem mutatus, transformed in appearance, V.: facies locorum cum ventis simul mutatur, S.: mutatis ad misericordiam animis, turned, L.: quantum mutatus ab illo Hectore, V.: acetum, Quod vitio mutaverit uvam, by fermentation has turned, H.: (lupum) marmore, into marble, O.— To suffer change, alter, change: de uxore nihil mutat, T.: quantum mores mutaverint, L.: annona ex ante convectā copiā nihil mutavit, L.—Of style, to vary, change, diversify: an ego poetis concederem, ut crebro mutarent?: genus eloquendi... mutatum: mutata (verba), used figuratively.—To change in color, color, dye: aries iam croceo mutabit vellera luto, V.— To change, make better, improve: Placet tibi factum, Micio? Mi. non si queam mutare, T.— To change for the worse, spoil, turn: mutatum vinum, H.—Of substitution, to change, replace, make a change in: mutatis ad celeritatem iumentis, Cs.: calceos et vestimenta: arma ornatumque, S.: tegumenta capitis, L.: vestitum, put on mourning: mutatā Veste (Fortuna), assuming a squalid garb, H.—Of place, to change, shift, alter: mutari finibus, to be removed, L.: solum, i. e. go into exile: caelum, non animum, H.: calores (i. e. amores), Pr.—Of exchange, to interchange, exchange: cum amplificatione vectigalium nomen Hieronicae legis mutare: ut vestem cum eo mutem, T.: mutata secum fortuna, L.: incerta pro certis, S.: mutatos pro Macedonibus Romanos dominos, L.: pace bellum, S.: victoriae possessionem pace incertā, L.: mitibus Mutare tristia, H. — To exchange, barter, sell: Hic mutat merces surgente a sole, etc., H.: mutandi copia, S.: uvam Furtivā strigili, H.: quamvis Milesia magno Vellera mutentur, are sold dear, V.: eaque mutare cum mercatoribus vino advecticio, S.: res inter se, S.— To forsake: principem, Ta.
    * * *
    I
    mutare, mutavi, mutatus V
    move, change, shift, alter, exchange, substitute (for); modify
    II
    penis; (rude)

    Latin-English dictionary > mūtō

  • 17 trānsversa

        trānsversa adv.    [ Plur n. of transversus], across, askance, sideways: Mutati fremunt venti, V.
    * * *
    across; sideways; askance

    Latin-English dictionary > trānsversa

  • 18 fugio

    fŭgĭo, fūgi, fŭgĭtum ( gen. plur. part. sync. fugientum, Hor. C. 3, 18, 1; part. fut. fugiturus, Ov. H. 2, 47 al.), 3, v. n. and a. [root FUG; Gr. PHUG, pheugô; Sanscr. bhuj; syn.: flecto, curvo; v. fuga], to flee or fly, to take flight, run away.
    I.
    Neutr.
    A.
    Lit.:

    propera igitur fugere hinc, si te di amant,

    Plaut. Ep. 3, 4, 78; cf.:

    a foro,

    id. Pers. 3, 3, 31:

    senex exit foras: ego fugio,

    I am off, Ter. Heaut. 5, 2, 47:

    cervam videre fugere, sectari canes,

    id. Phorm. prol. 7:

    qui fugisse cum magna pecunia dicitur ac se contulisse Tarquinios,

    Cic. Rep. 2, 19:

    Aeneas fugiens a Troja,

    id. Verr. 2, 4, 33, § 72:

    omnes hostes terga verterunt, nec prius fugere destiterunt, quam ad flumen Rhenum pervenerint,

    Caes. B. G. 1, 53, 1:

    oppido fugit,

    id. B. C. 3, 29, 1:

    ex ipsa caede,

    to flee, escape, id. B. G. 7, 38, 3; cf.:

    ex proelio Mutinensi,

    Cic. Fam. 10, 14, 1:

    e conspectu,

    Ter. Hec. 1, 2, 107: Uticam, Hor. Ep. 1, 20, 13: fenum habet in cornu;

    longe fuge,

    id. S. 1, 4, 34: nec furtum feci nec fugi, run away (of slaves), id. Ep. 1, 16, 46; cf.:

    formidare servos, Ne te compilent fugientes,

    id. S. 1, 1, 78; Sen. Tranq. 8.—

    Prov.: ita fugias ne praeter casam,

    i. e. in fleeing from one danger beware of falling into another, Ter. Phorm. 5, 2, 3 Ruhnk. —
    b.
    In partic., like the Gr. pheugein, to become a fugitive, leave one's country, go into exile:

    fugiendum de civitate, cedendum bonis aut omnia perferenda,

    Quint. 6, 1, 19; so,

    ex patria,

    Nep. Att. 4, 4:

    a patria,

    Ov. Tr. 1, 5, 66:

    in exilium,

    Juv. 10, 160; cf. under II. A. b.—
    B.
    Transf., in gen., to pass quickly, to speed, to hasten away, flee away; cf.:

    numquam Vergilius diem dicit ire, sed fugere, quod currendi genus concitatissimum est,

    Sen. Ep. 108 med. (mostly poet. and of inanim. and abstr. things):

    tenuis fugiens per gramina rivus,

    Verg. G. 4, 19:

    Tantalus a labris sitiens fugientia captat Flumina,

    Hor. S. 1, 1, 68:

    concidunt venti fugiuntque nubes,

    id. C. 1, 12, 30:

    spernit humum fugiente pennā,

    hasting away, rapidly soaring, id. ib. 3, 2, 24:

    nullum sine vulnere fugit Missile,

    Stat. Th. 9, 770:

    insequitur fugientem lumine pinum (i. e. navem),

    Ov. M. 11, 469:

    fugere ad puppim colles campique videntur,

    Lucr. 4, 389:

    fugiunt freno non remorante dies,

    Ov. F. 6, 772:

    sed fugit interea, fugit irreparabile tempus,

    Verg. G. 3, 284:

    annus,

    Hor. S. 2, 6, 40:

    hora,

    id. C. 3, 29, 48:

    aetas,

    id. ib. 1, 11, 7.—Of persons:

    evolat ante omnes rapidoque per aëra cursu Callaicus Lampon fugit,

    hastens away, Sil. 16, 335. Here perh. belongs: acer Gelonus, Cum fugit in Rhodopen atque in deserta Getarum, i. e. swiftly roves (as a nomade), Verg. G. 3, 462 (acc. to another explan., flees, driven from his abode).—
    b.
    Pregn., to vanish, disappear, to pass away, perish:

    e pratis cana pruina fugit,

    Ov. F. 6, 730:

    fugiunt de corpore setae,

    id. M. 1, 739; cf.:

    jam fessae tandem fugiunt de corpore vires,

    Verg. Cir. 447;

    for which: calidusque e corpore sanguis Inducto pallore fugit,

    Ov. M. 14, 755:

    fugerat ore color,

    id. H. 11, 27:

    nisi causa morbi Fugerit venis,

    Hor. C. 2, 2, 15:

    fugiunt cum sanguine vires,

    Ov. M. 7, 859:

    amor,

    Prop. 1, 12, 12:

    memoriane fugerit in annalibus digerendis, an, etc.,

    Liv. 9, 44, 4:

    gratissima sunt poma, cum fugiunt,

    i. e. when they wilt, become wilted, Sen. Ep. 12; cf.: vinum fugiens, under P. a.—
    C.
    Trop. (rare but class.):

    nos naturam sequamur, et ab omni, quod abhorret ab oculorum auriumque approbatione, fugiamus,

    Cic. Off. 1, 35, 128; cf.: omne animal appetit quaedam et fugit a quibusdam;

    quod autem refugit, id contra naturam est, etc.,

    id. N. D. 3, 13, 33; Quint. 11, 1, 54:

    ad verba,

    to have recourse to, Petr. 132.
    II.
    Act., to flee from, seek to avoid; to avoid, shun any thing.
    A.
    Lit. (mostly poet.): erravi, post cognovi, et fugio cognitum, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38 (Trag. v. 160 Vahl.):

    cum Domitius concilia conventusque hominum fugeret,

    Caes. B. C. 1, 19, 2:

    neminem neque populum neque privatum fugio,

    Liv. 9, 1, 7:

    vesanum fugiunt poëtam qui sapiunt,

    Hor. A. P. 455:

    percontatorem,

    id. Ep. 1, 18, 69:

    hostem,

    id. S. 1, 3, 10:

    lupus me fugit inermem,

    id. C. 1, 22, 12:

    nunc et ovis ultro fugiat lupus,

    Verg. E. 8, 52:

    (Peleus) Hippolyten dum fugit abstinens,

    Hor. C. 3, 7, 18:

    scriptorum chorus omnis amat nemus et fugit urbes,

    id. Ep. 2, 77; id. S. 1, 6, 126:

    data pocula,

    Ov. M. 14, 287; cf.

    vina,

    id. ib. 15, 323.— Pass.:

    sic litora vento Incipiente fremunt, fugitur cum portus,

    i. e. is left, Stat. Th. 7, 140. —
    b.
    In partic. (cf. supra, I. A. b.), to leave one's country:

    nos patriam fugimus,

    Verg. E. 1, 4:

    Teucer Salamina patremque cum fugeret,

    Hor. C. 1, 7, 22.—Hence:

    quis exsul Se quoque fugit?

    Hor. C. 2, 16, 20.—
    2.
    Transf. (causa pro effectu), to flee away from, to escape, = effugio ( poet.;

    but cf. infra, B. 2.): hac Quirinus Martis equis Acheronta fugit,

    Hor. C. 3, 3, 16:

    insidiatorem,

    id. S. 2, 5, 25:

    cuncta manus avidas fugient heredis,

    id. C. 4, 7, 19.—And in a poetically inverted mode of expression: nullum Saeva caput Proserpina fugit (= nemo tam gravis est, ad quem mors non accedat), none does cruel Proserpine flee away from, avoid (i. e. none escapes death), Hor. C. 1, 28, 20.—
    B.
    Trop., to flee from, avoid, shun (very freq. and class.):

    conspectum multitudinis,

    Caes. B. G. 7, 30, 1:

    ignominiam ac dedecus,

    Cic. Rep. 5, 4:

    nullam molestiam,

    id. ib. 3, 5; cf.

    laborem,

    Ter. Heaut. 1, 1, 114; Verg. A. 3, 459 (opp. ferre):

    recordationes,

    Cic. Att. 12, 18:

    vituperationem tarditatis,

    id. de Or. 2, 24, 101; cf.:

    majoris opprobria culpae,

    Hor. Ep. 1, 9, 10:

    judicium senatus,

    Liv. 8, 33, 8:

    vitium,

    Quint. 2, 15, 16:

    hanc voluptatem (with reformidare),

    id. 8, 5, 32:

    disciplinas omnes (Epicurus),

    id. 2, 17, 15:

    nuptias,

    Ter. And. 4, 4, 27; cf.:

    usum conjugis,

    Ov. M. 10, 565:

    conubia,

    id. ib. 14, 69:

    amplexus senis,

    Tib. 1, 9, 74:

    nec sequar aut fugiam, quae diligit ipse vel odit,

    Hor. Ep. 1, 1, 72:

    spondeum et dactylum (opp. sequi),

    Quint. 9, 4, 87.— Pass.:

    simili inscitiā mors fugitur, quasi dissolutio naturae,

    Cic. Leg. 1, 11, 31:

    quemadmodum ratione in vivendo fugitur invidia, sic, etc.,

    Auct. Her. 4, 38, 50:

    quod si curam fugimus, virtus fugienda est,

    Cic. Lael. 13, 47:

    fugiendas esse nimias amicitias,

    id. ib. 13, 45:

    fugienda semper injuria est,

    id. Off. 1, 8, 25; id. Verr. 2, 3, 43, § 103:

    vitiosum genus fugiendum,

    id. Or. 56, 189; cf. Quint. 11, 3, 128:

    petenda ac fugienda,

    id. 3, 6, 49.—
    (β).
    Like the Gr. pheugein, with inf. (mostly poet.), to avoid doing something, to omit, forbear, beware, = omittere, cavere:

    illud in his rebus longe fuge credere, etc.,

    Lucr. 1, 1052:

    o fuge te tenerae puerorum credere turbae,

    Tib. 1, 4, 9:

    quid sit futurum cras, fuge quaerere,

    Hor. C. 1, 9, 13; cf.

    also: fuge suspicari, etc.,

    id. ib. 2, 4, 22:

    mene igitur socium summis adjungere rebus, Nise, fugis?

    Verg. A. 9, 200; cf. Ov. H. 9, 75:

    fugeres radice vel herbā Proficiente nihil curarier,

    Hor. Ep. 2, 2, 150; cf.:

    neque illud fugerim dicere, ut Caelius, etc.,

    Cic. de Or. 3, 38, 153:

    huic donis patris triumphum decorare fugiendum fuit?

    id. Mur. 5, 11.—
    2.
    Transf. (causa pro effectu; cf. supra, II. A. 2.), to escape ( poet. also of things as subjects):

    tanta est animi tenuitas, ut fugiat aciem,

    Cic. Tusc. 1, 22, 50; Ov. F. 2, 80:

    sed tamen admiror, quo pacto judicium illud Fugerit,

    Hor. S. 1, 4, 100:

    quos viros vigilantia fugit,

    whom any vigilance escapes, Verg. G. 2, 265; cf. id. E. 9, 54.—
    b.
    Esp. freq., res me fugit, it escapes me, escapes my notice; I do not observe it, do not know it (cf.:

    latet, praeterit): novus ille populus vidit tamen id, quod fugit Lacedaemonium Lycurgum,

    Cic. Rep. 2, 12; cf.:

    illos id fugerat,

    id. Fin. 4, 23, 63:

    hominem amentem hoc fugit,

    id. Verr. 2, 4, 12, § 27:

    quem res nulla fugeret,

    id. Rep. 2, 1:

    quae (ratio) neque Solonem Atheniensem fugerat, neque nostrum senatum,

    id. ib. 2, 34;

    1, 16: non fugisset hoc Graecos homines, si, etc.,

    id. de Or. 1, 59, 253:

    neminem haec utilitas fugit,

    Quint. 2, 5, 17:

    nisi quae me forte fugiunt, hae sunt fere de animo sententiae,

    Cic. Tusc. 1, 11, 22; Quint. 9, 2, 107; 7, 1, 40:

    nullam rem esse declarant in usu positam militari, quae hujus viri scientiam fugere possit,

    Cic. de Imp. Pomp. 10, 28:

    quae (partitio) fugiet memoriam judicis,

    Quint. 4, 5, 3; cf. Gell. 1, 18, 6.—With a subject-clause:

    de Dionysio, fugit me ad te antea scribere,

    Cic. Att. 7, 18, 3; 5, 12, 3:

    illud alterum quam sit difficile, te non fugit,

    id. ib. 12, 42, 2.—Hence, fŭgĭens, entis, P. a., fleeing, fleeting, vanishing.
    A.
    Lit.:

    accipiter,

    Lucr. 3, 752:

    membra deficiunt, fugienti languida vitā,

    id. 5, 887:

    vinum,

    growing flat, spoiling, Cic. Off. 3, 23, 91:

    ocelli,

    dying, Ov. Am. 3, 9, 49:

    portus fugiens ad litora,

    running back, retreating, Prop. 4 (5), 6, 15.—
    2.
    Subst. in the later jurid. lang., like the Gr. ho pheugôn, the defendant:

    omnimodo hoc et ab actore et a fugiente exigi,

    Cod. Just. 2, 58, § 4 (for which, reus, § 7).—
    B.
    Trop., with gen.:

    nemo erat adeo tardus aut fugiens laboris, quin, etc.,

    averse to labor, indolent, Caes. B. C. 1, 69, 3:

    doloris,

    Lact. 3, 8, 13:

    solitudinis (with appeteus communionis ac societatis),

    id. 6, 10, 18.— Comp., sup., and adv. do not occur.

    Lewis & Short latin dictionary > fugio

См. также в других словарях:

  • AEOLUS — I. AEOLUS Hellenis fil. qui ventorum rationem invenisse dicitur, ut tradit Plin. l. 7. c. 56. Ab aliis tamen alius existimatur, quibus magis accedo. Tres enim fuerunt Aeoli, unus qui in insulis a se denominatis regnavit, atque ex earum fumo… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • bouline — Bouline, f. penac. Velum nauis obliquatum. Aller à la bouline, entre nautonniers est lors que venant un vent par flanc de la droite route, on met comme en escharpe les voiles pour obeïr au vent et ne perdre chemin. Virgil. lib. 5. AEneid.… …   Thresor de la langue françoyse

  • fortunal — Fortunal, m. acut. Est un subit et furieux orage sur la mer, dont les vaisseaux nageans et flottans en icelle estans surprins sont en risc et hazard de submersion. A cause dequoy l on dit que survenans tels fortunaux, les navires courent fortune …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»